In de afgelopen jaren is het gebruik van zware medicijnen fors toegenomen. Ziekenhuizen geven steeds makkelijker zware pijnstillers en zetten meer in op pijnbestrijding. Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) heeft geconstateerd dat in 2008 zware pijnstillers zoals tramadol, fentanyl, oxycodon, buprenorfine en morfine bij elkaar opgeteld 230.000 gebruikers hadden. In 2018 steeg dat aantal naar 730.000 gebruikers. Het IVM is een onafhankelijk instituut dat zich buigt over de kwaliteit, betaalbaarheid en veiligheid van geneesmiddelen. De toename van verslaving aan zware medicatie is het gevolg van het feit dat pijnbestrijding in ziekenhuizen een speerpunt is geworden.
Strijd tegen medicijnverslaving
In Nederland overlijden per jaar tussen de honderd en tweehonderd mensen aan de gevolgen van een verslaving aan medicijnen. Daarbij gaat het om verslaving aan sterke pijnstillers, zoals tramadol, oxycodon en morfine of slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen). Hoewel paracetamol niet verslavend werkt en tot de categorie van lichte pijnstillers behoort, komen er problemen voor met het gebruik van het middel. Door het Ministerie van Volksgezondheid is een plan opgesteld om samen met onder andere de Inspectie Gezondheidszorg en het Openbaar Ministerie de strijd tegen medicijnverslaving aan te gaan, met als doel mensen bewust te maken van de gevaren van het gebruik van zware medicijnen.
Kenmerken van een verslaving aan medicijnen
Als iemand last heeft van verschillende symptomen is de kans groot dat sprake is van een medicijnverslaving. Iemand die verslaafd is voelt zich niet meer prettig zonder het gebruik van medicijnen, denkt niet meer zonder medicatie te kunnen leven of slapen, neemt steeds eerder en vaker medicijnen in, en wordt zenuwachtig van het idee dat er niet genoeg medicijnen in huis zijn. Ook heeft iemand met een medicijnverslaving een gebrek aan concentratie en geen energie voor dagelijkse activiteiten. Verder voelt die persoon zich extreem vermoeid en lui, komt die warrig over, ervaart diegene geen plezier of verdriet meer en worden emoties afgevlakt. Andere belangrijke kenmerken van een verslaving aan medicijnen zijn de ontwenningsverschijnselen die optreden bij het niet gebruiken van de medicijnen, zoals: angst, rusteloosheid, prikkelbaarheid, trillen, misselijkheid, spierpijn en transpireren. Als iemand probeert te stoppen nemen deze klachten verder toe.
Gevolgen van medicijnverslaving
Bij specifieke medicijnen is niet veel tijd nodig om er verslaafd aan te raken en soms duurt dit slechts enkele weken. Een verslaving aan medicijnen kan ernstige fysieke en psychische gevolgen hebben en kan veel kapot maken. Maar soms is het moeilijk in te schatten of er echt sprake is van een probleem. De frequentie en de mate van het gebruik zijn bepalend voor de ernst van de medicijnverslaving. Vaak haalt iemand met een medicijnverslaving voortdurend stilzwijgend – vaak jarenlang – herhaalrecepten op. Tot het moment waarop de apotheker of de huisarts ingrijpt of de patiënt zelf een hogere dosis probeert te krijgen. Ook zijn de consequenties van het medicijngebruik van belang. Het gebruik leidt continu tot dezelfde problemen en er is steeds meer van het medicijn nodig om het gewenste effect te bereiken.
Afkicken van een medicijnverslaving
Als iemand niet of nauwelijks zelfstandig kan stoppen en afhankelijk is geworden van de medicatie, is sprake van een medicijnverslaving. Afkicken van paracetamol, slaap- en kalmeringsmiddelen, oxycodon, morfine, tramadol of andere medicatie, vereist detox en therapie om de verslaving te bestrijden en die volledig te overwinnen. Het team van medische professionals van een in verslavingszorg gespecialiseerde GGZ-instelling biedt daarbij de juiste hulp.